Lịch sử phát triển của hệ thống thông tin địa lý GIS. Hệ thống thông tin địa lý (Geographic Information System – gọi tắt là GIS) được hình thành vào những năm 1960 và phát triển rất rộng rãi trong 10 năm lại đây.
Khái niệm lịch sử phát triển hệ thống thông tin địa lý
GIS ngày nay là công cụ trợ giúp quyết định trong nhiều hoạt động kinh tế – xã hội, quốc phòng của nhiều quốc gia trên thế giới. Có khả năng trợ giúp các cơ quan chính phủ, các nhà quản lý, các doanh nghiệp, các cá nhân…
Đánh giá được hiện trạng của các quá trình, các thực thể tự nhiên, kinh tế – xã hội thông qua các chức năng thu thập, quản lý, truy vấn, phân tích và tích hợp các thông tin được gắn với một nền hình học (bản đồ) nhất quán trên cơ sở toạ độ của các dữ liệu đầu vào.
Định nghĩa GIS
Có nhiều cách tiếp cận khác nhau khi định nghĩa GIS. Nếu xét dưới góc độ hệ thống, thì GIS có thể được hiểu như một hệ thống gồm các thành phần: con người, phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu và quy trình-kiến thức chuyên gia?[cần dẫn nguồn], nơi tập hợp các quy định, quy phạm, tiêu chuẩn, định hướng, chủ trương ứng dụng của nhà quản lý, các kiến thức chuyên ngành và các kiến thức về công nghệ thông tin.
Xây dựng mô hình ứng dụng hệ thống thông tin địa lý
Khi xây dựng một hệ thống GIS ta phải quyết định xem GIS sẽ được xây dựng theo mô hình ứng dụng nào, lộ trình và phương thức tổ chức thực hiện nào.
Chỉ trên cơ sở đó người ta mới quyết định xem GIS định xây dựng sẽ phải đảm đương các chức năng trợ giúp quyết định gì và cũng mới có thể có các quyết định về nội dung, cấu trúc các hợp phần còn lại của hệ thống cũng như cơ cấu tài chính cần đầu tư cho việc hình thành và phát triển hệ thống GIS.
Với một xã hội có sự tham gia của người dân và quá trình quản lý thì sự đóng góp tri thức từ phía cộng đồng đang ngày càng trở nên quan trọng và càng ngày càng có vai trò không thể thiếu.
Xu thế phát triển của hệ thống thông tin GIS
GIS và các ứng dụng của nó đang phát triển nhanh chóng: các dịch vụ gắn với địa điểm, xử lý và phân tích dữ liệu GIS, kết hợp GPS hiển thị vị trí nhà hàng, khách sạn, tìm đường được cài vào thiết bị cầm tay (PDA, laptop, mobilephone); các ứng dụng trên bản đồ web (Google Map, Map Quest, Yahoo!, Maps…).
Truy cập tự do đến kho dữ liệu dịa lý, đặc biệt là không ảnh, cho phép tạo lập các ứng dụng của riêng mình; nghiên cứu sự biến động các quá trình trên trái đất qua năm tháng (sự mở rộng bờ cõi trong lịch sử, biến động đường bờ biển, độ che phủ rừng), tác động của biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng.
Tầm quan trọng của bộ môn trắc địa đo đạc này
Nhận thức đuợc tầm quan trọng và tính hữu ích của bộ môn này, tại Việt Nam đã và đang được ưu tiên đầu tư phát triển và nâng cấp với sự quan tâm lớn lao của các hệ thống thông tin như: Hệ thống thông tin địa lý Tp.Hồ Chí Minh- SAIGOGI; Hệ thống thông tin hiện trạng công nghệ và môi trường của tỉnh Đồng Nai – DONAGIS;
Hệ thống thông tin địa lý phục vụ quản lý của tỉnh Bến Tre – BETEGIS; Quảng Nam – QANAGIS; Phục vụ quản lý nông nghiệp của thành phố Đà Nẵng – DANAGIS; Hệ thống thông tin địa lý phục vụ phát triển kinh tế tỉnh Bình Dương – BIDOGIS…
GIS ngày càng đựơc đưa vào phát triển kinh tế xã hội, một dự án trong tương lai mà nếu thực hiện sẽ sử dụng công nghệ GIS đó là ứng dụng trong thiết kế bản đồ ngôn ngữ và văn hóa các dân tộc Việt Nam.
Bên cạnh những khó khăn đang mắc phải thì GIS vẫn đang tung cánh trên nền băng công nghệ chung của Việt Nam, với sự quan tâm và đầu tư nghiên cứu để phát triển thì chắc chắn rằng trong những thập niên tới đây chúng ta sẽ có nhiều hiệu quả to lớn trong việc sử dụng công nghệ GIS trong các lĩnh vực phát triển kinh tế xã hội nói chung, trong nghiên cứu và giảng dạy nói riêng.
Source: ungdunggis, wikipedia
Ngọc Hiền